“İnsan soyunun elbette sonu gelecektir. Dünya görüşü ne olursa olsun, evrene bakış açısı ne olursa olsun bu gerçek değiştirilemez.”
Beethoven’ın Kreutzersonate isimle piyano-keman bestesinden adını alan Kreutzer Sonat (Kadın Ruhu), hem yayımlandığı dönemde Rusya’da hem de diğer yıllar içinde yayımlandığı farklı ülkelerde çeşitli yollardan sansüre uğrar. Tolstoy’un en çok tepki alan eserlerinden biri olurken aynı zamanda yazarın kiliseden aforoz edilme sürecini başlatan adımlardan biri hâline gelir.
Ana karakter Pozdnişev, bir tren yolculuğunda karşılaştığı insanlara kendi evlilik hayatını, kıskançlık krizlerini, korkularını ve geçmişindeki karanlık düşünceleri aktarır. Pozdnişev’in anlatımında ve dinleyicilerin verdiği tepkilerde Rus toplumunun kadın-erkek ilişkisine, evliliğe bakış açısına ve ahlakî değer yargılarına ağır eleştiriler gönderilir.
Tolstoy’un derin bir bunalımın içindeyken kaleme aldığı Kadın Ruhu’nun, yazarın tiyatrocu bir arkadaşından ilham alarak yazılmış olduğu düşünülmektedir.
